Paslanma Nedir? Paslanmadan Korunmak İçin Gerekli Yöntemler Nelerdir?

Hareketsiz olarak kalan metallerin havada serbest halde bulunan su ve oksijen molekülleri ile tepkimeye girmeleri sonucu oluşan kahverengi, kızılımsı, yeşilimsi veya sarımsı renklerdeki tabakaya pas denir. Oluşan olay ise paslanma (korozyon) olayıdır. Oksijenle olan bu tepkime aslında metalin yavaş bir şekilde yanmasıdır. Çünkü kimyada oksijenle oluşan tepkimeler yanma tepkimeleridir.

Paslanma Nedir? Paslanmadan Korunmak İçin Gerekli Yöntemler Nelerdir?

Kimyasal olarak ise şöyle açıklanabilir:

Metaller doğada kararlı bileşikler halinde bulunurlar. İşlenerek metal ya da alaşımlara dönüştürülerek kullanıma sunulur. Bu metaller doğada bulundukları kararlı hale dönmek için etraflarındaki diğer maddelerle reaksiyona girerler. Reaksiyon sonucu iyon hale gelirler. Tekrar bileşik haline dönmeye çalışırlar. Bu davranışları sonucu metallerin kimyasal, fiziksel ve elektriksel özelliklerinde değişim meydana gelir. Metaller gerçekleştirdiği bu reaksiyonlar yapılarına zarar verir. Bu zarar korozyon ya da paslanma olarak adlandırılır. En çok paslanma demir metalinde meydana gelir. Paslanan demir kahverengi bir renk alır.

PASLANMADAN KORUNMAK İÇİN GEREKLİ YÖNTEMLER

Metallerin hayatımızın her alanında olması nedeni ile paslanma, yaşantımızı olumsuz etkileyeceği gibi tehlike de oluşturur. Günlük hayatımızın vazgeçilmezleri olan araçlar, gemiler, uçaklar, elektrik kabloları, iş makineleri, yer altındaki borular v.b. gereç paslanarak işlevini yapamaz hale gelebilirler.

Bunun gerçekleşmemesi için metallerden korunma yolları geliştirilmiştir. Bu korunma yollarının bazıları şunlardır:

Alaşım Elementi Katma: 

Metallere katılan alaşım elementleri, metalin yüzeyinde gözenekli oksit yüzeyleri oluşturarak paslanmaya karşı dirençlerini arttırır. Bakır metaline katılan mangan ve alüminyum, çeliğe katılan molibden, alüminyuma katılan magnezyum örnek verilebilir.

Saf Metal Kullanımı:

Uygulamalarda saf metal kullanımının arttırılarak homojen kısımlar en aza indirilir. Böylece korozyon büyük ölçüde azaltılır.

Isıl İşlem:

Döküm parçalarda segragasyon (ayrışma) meydana gelir. Bu engellenerek korozyon direnci arttırılır. Bunun için ise homojenizasyon, çözündürme veya stabilizasyon gibi ısıl işlem kullanılır.

Uygun Tasarım:

Kullanılan parçanın paslanmaya neden olacak ortamla temasını en aza indirmek için uygun tasarımda yapılması korozyonu azaltır. Bunun için genelde birbirleri üzerinde korozyon etkisi gösterebilecek metaller arasına plastik veya kauçuk malzemeler konulur. Örneğin alüminyum levhaları birleştirmek için çelik perçin kullanılması alüminyumda galvanik korozyon (Farklı metallerin Korozyon potansiyeli, VOLTAJ olarak daha asil metalden daha az asil olana elektrik akımı geçişi olarak sonuçlanır. Bu akım geçişi daha az asil olan metalin kayıplara uğramasına neden olur)  oluşmasına dolayısıyla işlevini yapamaz hale gelmesine neden olur. Bunun için perçinle temas eden bölgeleri yalıtkan malzeme ile ayırmalıyız.

 Katodik Koruma:

Elektriksel temas ile paslanabilecek metal, galvanik olarak kendinden yukarıda yer alan bir metal ile birleştirilerek önlem alınabilir. Örneğin gemilerde dümen veya pervane bölgesinde çinko ve magnezyum levhalar gövdeye bağlanır.

Korozyon Önleyici (İnhibitör) Kullanma:

Korozyon ortamına katılan korozyon önleyicileri, metal yüzeylerde ince bir tabaka oluşturarak korozyonu azaltır. Örneğin araba radyatörlerindeki antifrizin içine inhibitör katılır.

 

Yüzey Kaplama:

-Metal Yüzey Kaplama:

Sıcak daldırma, difüzyon, elektro kaplama veya mekanik kaplama ile uygulamalarla korozyon önlenmeye çalışılır. Örneğin; sıvı metale daldırma yöntemi çeliğin, kalay, çinko, alüminyum veya kadmiyum ile kaplama için kullanılır.

-Metal Olmayan Kaplama:

Boya veya organik maddeler ile yüzeyin kaplanması hem korozyonu önler hem de görünümü güzelleştirir.

You May Also Like