Orhan Veli Kanık (13 Nisan 1914-14 Kasım 1950)
Orhan Veli Kanık 13 Nisan 1914 yılında İstanbul’da doğmuştur. Babası askeri bandoda (Mızıka-i Hümayun) müzisyen Mehmet Kanık, annesi Fatma Nigar Hanım’dır. Asıl adı Ahmet Orhan’dır. Galatasaray Lisesi’nde yatılı öğrenci olarak öğrenimine başlamıştır.
Ankara Yılları Başlıyor
Cumhuriyetin ilanından sonra babasının Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası’nın şefi olması sebebiyle Ankara’ya gelmiş ve Gazi İlkokuluna başlamıştır. İlkokulda yazdığı bir hikâye “Çocuk Dünyası” dergisinde yayınlanmıştır. Bir yıl sonra Ankara Erkek Lisesi’ne (bu günkü Ankara Atatürk Lisesi) yatılı olarak girmiştir. Burada Oktay Rıfat (Horozcu) ve Melih Cevdet (Anday) ile tanıştı. Edebiyat öğretmeni Ahmet Hamdi (Tanpınar) Bey çok destek olmuştur. Birkaç tiyatro oyununda rol almış, tiyatroya olan ilgisi birçok yabancı oyunu çevirmekle kalmıştır.
Üniversite Yılları ve Yükselişi
1932 yılında İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesine başlamıştır. Öğrenci başkalığı yaptığı okulu bitirmeden ayrılmış, bir müddet Galatasaray Lisesinde öğretmen yardımcılığı yapmıştır. Ankara’ya dönmüş ve PTT Telgraf müdürlüğünde çalışmaya başlamıştır. 1936 yılında “Varlık” dergisinde ilk şiiri yayınlandı. Arkadaşları Oktay Rıfat ve Melih Cevdet ile birlikte şiirler yazmıştır. Mehmet Ali Sel takma adıyla “Varlık, İnsan, Ses, Gençlik, Küllük ve İnkılapçı Gençlik dergilerinde birçok şiir ve yazısı yayınlanmıştır. 1941 yılında bu iki arkadaşı ile “Garip” adında bir şiir kitabı çıkarmışlardır. Daha sonra “Birinci Yeni” olarak adlandırılacak Garip Akımının başlangıcı olmuştur. Bu kitapta yazdığı “Yazık Oldu Süleyman Efendiye” şiiri günlük yaşama girmiştir. Yine Ahmet Haşim’in yazdığı Göllerde bu dem bir kamış olsam şiirini eleştirmek için yazdığı “Rakı Şişesinde Balık Olsam” da çok karşılaştığımız şiiridir.
Son Zamanları
1942 ve 1945 yılları arasında Gelibolu’da askerlik yapmıştır. Bir süre Milli Eğitim Bakanlığı Tercüme Bürosunda çalışmıştır. 1945’te “Vazgeçemediğim”, “Garip” in kendi şiirlerinden oluşan baskısını yapmıştır. 1946’da “Destan Gibi”, 1947’de “Yenisi” kitapları basılmıştır. 1949 yılında Yaprak dergisini çıkarmaya başlamıştır. 1949 yılında Nasrettin Hoca fıkralarını şiirleştirmiş, Karşı isimli son kitabı basılmıştır.
Ölümü ve Sonrası
10 Kasım1950’de Ankara’ya gelen Orhan Veli, belediyenin açık bıraktığı çukura düşmüş, kafasından yaralanmıştır. 14 Kasım 1950 tarihinde İstanbul’da beyin kanaması sonucu en verimli olduğu çağlarda yaşamını yitirmiştir. Arkadaşı Abidin Dino’nun tasarladığı anıt mezara, Aşiyan Mezarlığına defnedilmiştir. Morgda alınan yüzünün kalıbı ile hazırlanan heykel bugün İstanbul Rumeli Hisarı’nda bulunmaktadır.
İstanbul’u Dinliyorum Gözlerim Kapalı, Bayrak, Kitab-ı Sengi Mezar, Bedava, Cımbızlı Şiir ve Eskiler Alıyorum önemli şiirlerindendir.
Kaynak: www.mebilgi.com– Yazıya aktif link verilmeden, kaynak alınamaz!