Uzlaştırma Nedir? Uzlaştırmacı Kime Denir? Nasıl Uzlaştırmacı Olunur?
Uzlaştırma Nedir?
Adalet bakanlığı tarafından 30145 sayılı resmi gazetede yayınlanan Ceza Muhakemesinde Uzlaştırma Yönetmeliğine göre, uzlaştırmaya ilişkin usul ve esaslar belirlenmiştir.
Buna göre, uzlaştırma kapsamına giren bir suç nedeniyle, şüpheli veya sanık ile mağdur veya suçtan zarar görenin ilgili yönetmelikte belirlenen usul ve esaslara uygun olarak anlaşmış olmaları için yürütülen süreç uzlaştırma olarak belirtilmiştir.
Uzlaştırmacı Nedir?
Yine aynı mevzuat doğrultusunda, uzlaştırma kapsamına giren bir suç nedeniyle şüpheli veya sanık ile mağdur, suçtan zarar gören veya kanuni temsilcisinin, anlaştırılmaları suretiyle uyuşmazlığın giderilmesi sürecini yöneten kişidir.
Kimler Uzlaştırmacı Olabilir?
Cumhuriyet savcısı tarafından suçun uzlaştırma kapsamında kaldığının anlaşılması hâlinde görevlendirilen uzlaştırmacılık işini yapabilmek için belirlenen şartlar şunlardır. Öncelikli olarak, Türk vatandaşı olmak, tam ehliyetli olmak ve uzlaştırmacı olmak isteyen kişi avukat ise baroya kayıtlı olmaları gerekmektedir.
Üniversitelerin hukuk fakültelerinden mezun olanlar uzlaştırmacı olmak için en önemli ön şartlardan birini sağlamış olmaktadır. Bunun yanında hukuk ya da hukuk bilgisine programlarında yeterince yer veren siyasal bilgiler, idari bilimler, iktisat veya maliye alanlarında en az dört yıllık yükseköğrenim yapanlar da uzlaştırmacı olabilmektedir.
Ayrıca, kasten işlenmiş bir suçtan mahkûm olmamak, terör örgütleriyle iltisaklı veya irtibatlı olmamak ta uzlaştırmacı için gereken ön şartlar arasında yer almaktadır. Uzlaştırmacı olmak isteyenler disiplin yönünden meslekten veya memuriyetten çıkarılmamış ya da geçici olarak yasaklanmamış olmalıdır.
Bu şartları taşıyan kişilerin yetkili kuruluşlar tarafından düzenlenen uzlaştırmacı eğitimini tamamlamaları ve yapılan yazılı sınavda başarılı olmaları gerekmektedir.
Uzlaştırmacı Ne İş Yapar?
Cumhuriyet savcıları tarafından yapılan inceleme sonucunda işlenen suçun uzlaştırma yoluyla çözümlenebileceğine karar verilirse uzlaştırma süreci başlatılır. Bu süreçte suçun mahkemeye intikal etmeden önce çözümlenmesi için taraflar ve uzlaştırmacı bir araya gelir.
Uzlaştırma evrakını teslim alan uzlaştırmacının bu süreci otuz gün içinde sonuçlandırması gerekir. Bu süre içerisinde sonuçlandıramazsa, Cumhuriyet savcısının onayını almak koşuluyla uzlaştırma bürosu bu süreyi en çok yirmi gün daha uzatılabilmektedir.
Her iki tarafın onayı ve kabulü ile devreye giren süreçte uzlaştırmacı, her iki tarafla görüşme yaparak dava öncesinde anlaşmaları için aracılık ederler. Aldıkları sonuca göre düzenledikleri raporu tarafların edimlerini ayrı ayrı, şüphe ve tereddüte yer vermeyecek hazırlarlar. Rapora ek olarak, kendisine verilen belge örneklerini, varsa yapmış olduğu masrafları gösteren belge, gider pusulası veya rayice uygun yazılı beyanı UYAP’ta düzenlenecek tutanak ile uzlaştırma bürosuna teslim edeler.
Uzlaştırmacı Eğitimi Nedir?
Adalet Bakanlığı tarafından ilgili mevzuata göre yetkilendirilen eğitim kurumlarınca verilen 48 saatlik eğitimdir. Bu eğitimlerin en az 36 saati teorik, 12 saati ise uygulamalı eğitim olarak gerçekleştirilir. Ayrıca iki yılda en az bir defa yenileme eğitimi verilir. Uzlaştırmacılar iki yılda bir verilen bu eğitime katılmak zorundadırlar.
Uzlaştırmacılık Sınavı Nasıldır?
ÖSYM tarafından yapılan sınavlar kâğıt ortamında ya da e-sınav şeklinde gerçekleştirilmektedir. Bu sınava katılanlardan en az 70 puan alanlar uzlaştırmacı olabilir. Yılda bir ya da iki defa gerçekleştirilen sınavlara başvuru için eğitme katılım belgesi ile mezun olduğu okulu gösteren belge veya diplomaların sunulması gerekir.
Uzlaştırmacılar Ne Kadar Kazanır?
Adalet bakanlığı tarafından her yıl 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu gereğince soruşturma ve kovuşturma makamlarının talebi üzerine görevlendirilen uzlaştırmacılara ödenecek ücreti belirlemek için tebliğ yayınlamaktadır. Bu tebliğe göre 2019 yılı için belirlenen ücretler şu şekildedir:
1- Uzlaştırma sürecinin teklif aşamasında olumsuz sonuçlanması hâlinde; 132-198 TL,
2- Uzlaştırma sürecinin olumlu sonuçlanması halinde;
- a) 2-3 kişinin uzlaştırılması durumunda 396-529 TL,
- b) 4-6 kişinin uzlaştırılması durumunda 529-661 TL,
- c) 7-9 kişinin uzlaştırılması durumunda 661-793 TL,
- d) 10 ve daha fazla kişinin uzlaştırılması durumunda 793-925 TL,
3- Uzlaştırma sürecinin olumsuz sonuçlanması hâlinde;
- a) 2-3 kişinin taraf olması durumunda 198-264 TL,
- b) 4-6 kişinin taraf olması durumunda 264-330 TL,
- c) 7-9 kişinin taraf olması durumunda 330-396 TL,
d) 10 ve daha fazla kişinin taraf olması durumunda 396-462 TL aralığında ücret ödenmektedir.