Uğur Mumcu Kimdir? Kısaca Hayatı (22 Ağustos 1942-24 Ocak 1993)
Uğur Mumcu, 22 Ağustos 1942 yılında Kırşehir’de dünyaya geldi. Babası Tapu Kadastroda memur Hakkı Şinasi Mumcu, annesi e hanımı Nadire Mumcu’dur. Aslan Ankaralı olan ailenin dört çocuğundan üçüncüsüdür. Eğitim hayatına Ankara’da başladı. Önce Devrim İlkokuluna sonra Ulubatlı Hasan İlkokuluna başladı. Ortaokulu Cumhuriyet Ortaokulunda bitiren Mumcu, liseyi Ankara Bahçelievler Deneme Lisesi’nde tamamladı.
Hukuk Fakültesi Yılları
Uğur Mumcu 1961 yılında Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesine başladı. Aynı zamanda yazmaya başlamıştı. 26 Ağustos 1962 tarihli Cumhuriyet gazetesinde yayınlanan “Türk Sosyalizmi” başlıklı yazısı Yunus Nadi Makale Ödülünü kazandı. 1963 yılında Hukuk Fakültesinde Öğrenci Derneği başkanlığına seçildi. 1965 yılında fakülteyi bitirdi. Cemal Reşit Eyüpoğlu’nun yanında avukat olarak çalışmaya başladı.
Makalelerini Tüm Türkiye Okumaya Başlıyor
Mumcu’nun “Biz Anayasayı Savunuyoruz. Ya siz?” başlıklı makalesi 18 Haziran 1965 yılında Yön dergisinde yayınlandı. 30 Haziran 1967 tarihinden itibaren ise Kim dergisinde “ Kitap Toplamak Anayasaya Aykırıdır” başlığı altında yazıları yayınlanmaya başladı. Akşam gazetesinde ise 18 Ağustos 1967 tarihinden itibaren inceleme yazıları “Anayasaya Saygı” başlığı ile yayına başladı. 1968 yılında İngiltere’de dil eğitimi aldı. Aynı yıl 25 Şubat’ta Akşam gazetesinde son yazısını yazdı. Mart 1968 yılında ise Kim dergisinde “Yeter Artık Beyler” isimli son makalesini yazdı. Bundan sonraki yazılarını Türk Solu dergisinde yayınlamaya devam etti.
Akademik Yaşantısı ve Mahkûmiyet
Uğur Mumcu yurda döndükten sonra 31 Ocak 1969 tarihinden itibaren Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesinde Tahsin Bekir Balta’nın asistanlığını yapmaya başladı. Aynı yıl 13 Kasım 1969 tarihinde Ankara Barosundaki kaydını sildirerek avukatlık mesleğini bıraktı. 1969 yılından 1971 yılına kadar Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi dergisinde yazmaya devam etti. Aynı zamanda 15 Temmuz 1969 tarihinde Akşam gazetesinde ve 24 Mart 1970 tarihinden itibaren ise Devrim dergisinde düzenli yazmaya başladı. Bu dönemde Cumhuriyet gazetesinde ve Ant dergisinde de çeşitli yazıları yayınlandı. 2 Mart 1971 tarihindeki darbenin ardından yazdığı bir yazıda kullandığı “Ordu uyanık olmalı” cümlesi sebebi ile “Orduya hakaret etmek” ve “ sosyal bir sınıfın diğer sosyal sınıflar üzerinde tahakkümünü kurmak” suçlamaları ile gözaltına alındı. 7 yıl mahkûmiyet aldığı davada Yargıtay’ın kararı bozması üzerine 1 yıl kadar kaldığı Mamak Cezaevinden tahliye edildi ve askerlik görevini yapmak üzere Tuzla Piyade Okuluna gönderildi.
Sakıncalı Piyade
Uğur Mumcu, Tuzla Piyade Okulları Komutanlığı Yedek Subay Hazırlama Okulunda Yedek Subay olarak görev yapması gerekirken, 3 aylık eğitimin ardından “Kötü hal ve düşünce sahibi” olduğu gerekçesi ile revize edildi. Ağrı ilinin Patnos ilçesinde 31 Ocak 1974 tarihine kadar “Sakıncalı Piyade” eri olarak askerlik görevini tamamladı. Daha sonra yedek subaylık hakkı ve aylıkları için açtığı davayı kazandı. Hukuk Fakültesindeki görevini bırakarak 25 Mart 1974 tarihinden itibaren 12 Mart 1975 tarihine kadar “Anarşist!” başlıklı yazısı ile Yeni Ortam gazetesinde yazdı.
İlk Kitabı Yayınlanıyor
Mumcu, 1975 yılından itibaren Cumhuriyet gazetesinde “Gözlem” köşesinde yazmaya başladı. Aynı zamanda Anka Ajansında yazarlığını yaptı. 12 Mart darbesini konu alan makalelerini 1975 yılında yayınladığı “Suçlular ve Güçlüler” isimli ilk kitabında topladı. Aynın yıl Yahya Demirel’in hayali mobilya ihracatını konu alan “Mobilya Dosyası” adlı kitabı Altan Öymen’le birlikte çıkardı. 1977 yılında “Bir Pulsuz Dilekçe” ve “Sakıncalı Piyade” kitapları yayınlandı. 1978 yılında “Sakıncalı Piyade” yi Rutkay Aziz ile tiyatroya uyarladı ve bu oyun Ankara Sanat Tiyatrosunda 700 kez oynandı.
Kitapları Dikkat Çekmeye Başladı
Uğur Mumcu, artarda kitaplarını yazmaya devam etti. 1978 yılında “Büyüklerimiz”, 1979’da “Çıkmaz Sokak”, 1981 yılında ise terör ve silah kaçakçılığının bağını konu alan “Silah Kaçakçılığı ve Terör” kitapları yayınlandı. Papa suikastını yapan Mehmet Ali Ağca’yı araştıran Mumcu, 1982 yılında “Ağca Dosyası” nı yayınladı. Yine aynı konuda cezaevi röportajlarının da yer aldığı 1983 yılında “Papa-Mafya-Ağca” kitabı yayınlandı. Araştırmacı gazetecilik kariyerindeki en önemli eserlerinden “Rabıta” ve “12 Eylül Adaleti” kitapları 1987 yılında yayınlandı. 1991 yılında ise en önemli araştırmalarından olan “Kürt-İslam Ayaklanması 1919-1925” kitabı okurlar ile buluştu.
Araştırmaları Sebebiyle Suikaste Uğradı
Uğur Mumcu, İlhan Selçuk ve birçok çalışanla birlikte 1991 yılında Cumhuriyet gazetesinden ayrıldı fakat yönetim kadrosunun değişmesi ile birlikte 1992 yılında geri döndü. Bu dönemde bir süre Milliyet gazetesinde yazdı. 24 Ocak 1993 tarihinde Ankara Çankaya Karlı Sokak’ta bulunan evinin önünde aracına yerleştirilen bomba ile suikast düzenlenen Mumcu, hayatını kaybetti. 19 Temmuz 1976 yılında Güldal Homan ile evlenen Uğur Mumcu’nun bu evlilikten Özgür ve Özge isimli iki çocuğu vardı. Güldal Mumcu 23.Dönem İzmir Milletvekili olarak meclise girdi ve Meclis Başkan Vekilliği görevini yürüttü. 1994 yılında ailesi tarafından Uğur Mumcu Araştırmacı Gazetecilik Vakfı kuruldu.
Uğur Mumcu’nun Eserleri ve Ödülleri
Ödülleri
1962 Yunus Nadi Ödülü
1979 Türk Hukuk Kurumu- Yılın Hukukçusu Ödülü
1979 Çağdaş Gazeteciler Derneği- Yılın Gazetecisi Ödülü
1980-1987 Sedat Simavi Vakfı- Kitle Haberleşme ve Gazetecilik Ödülü
1980-1982-1992 İstanbul Gazeteciler Cemiyeti- İnceleme dalında ödül
1983 İstanbul Gazeteciler Cemiyeti- Röportaj dalında ödül
1984-1985-1987 Nokta Dergisi- Yılın Doruktaki Gazetecisi Ödülü
1987 İstanbul Gazeteciler Cemiyeti- Güncel yazılar dalında ödül
1987 Cumhuriyet Gazetesi- Örnek Gazeteci Ödülü
1988 Cumhuriyet Gazetesi- Bülent Dikmener Haber Ödülü
1993 Nokta Dergisi- Doruktakiler Basın Onur Ödülü
1993 Gazeteciler Cemiyeti- Basın Özgürlüğü Ödülü
Eserleri
1975 Mobilya Dosyası, Suçlular ve Güçlüler
1977 Sakıncalı Piyade, Bir Pulsuz Dilekçe
1978 Büyüklerimiz
1979 Çıkmaz Sokak, Rabıta
1980 Tüfek İcad Oldu
1981 Silah Kaçakçılığı ve Terör, Söz Meclisten İçeri
1982 Ağca Dosyası, Terörsüz Özgürlük
1984 Papa-Mafya-Ağca, Sakıncasız
1985 Liberal Çiftlik
1986 Aybar ile Söyleşi
1987 12 Eylül Adaleti, İnkılap Mektupları
1988 Bir Uzun Yürüyüş, Tarikat-Siyaset-Ticaret
1990 40’ların Cadı Kazanı, Kazım Karabekir Anlatıyor
1991 Kürt İslam Ayaklanması 1919-1925
1992 Gazi Paşa’ya Suikast
1993 Kürt Dosyası
Ölümünden Sonra Yayınlanan Eserleri
1997 Katiller Demokrasisi, Saklı Devletin Güncesi “Çatlı vs.”
1998 Gazetecilik, Polemikler, Uyan Gazi Kemal
1999 Bu Düzen Böyle Mi Gidecek?, Söze Nereden Başlasam
2000 Bomba Davası ve İlaç Dosyası
2003 Unutmayalım Unutturmayalım
2004 Eğilmeden Bükülmeden, Kır Çiçekleri, Türk Memet Nöbete
2005 Dost Yüzlerde Zaman
2009 Çocuklar İçin
2011 İsterler ki Susalım, Beyaz Melek