Nevruz Nedir? Nevruz Hakkında Kısa Bilgi (21 Mart)
Nevruz kelime olarak eski Farsçadan gelmekte olup nev (yeni) ve ruz (gün/gün ışığı) kelimelerinin birleşmesi ile ortaya çıkar. “Yeni gün” olarak çevrilebilir. Yeni Farsça’da Nouruz olarak adlandırılan ve Türk toplulukları tarafından kutlanan Nevruz, Azarbaycan’da Novroz, Kırgızistan’da Nooruz, Kazakistan’da Nawrız Meyramı, KKTC de Mart Dokuzu, Kırım Türkleri tarafından Navrez ve Trakya Türkleri arasında Mevris adı ile kutlanır. Arnavutluk’ta ise Sultan Nevruz olarak adlandırılır.
Nevruzun Tarihçesi
İnsanların yaşamında mevsimlerin önemli rol oynadığı, bundan 15000 yıl öncesine kadar dayanan bir geçmişi vardır. Çetin geçen kıştan sonra gelen bahar, doğanın canlanması, çiçeklerin açması, her tarafın yeşil renge bürünmesi bolluk ve bereketin başlaması demekti. Bu dönemin başlangıcı efsanevi Pers Kralı Cemşid tarafından kutlama yapılması gereken bir gün olarak ilan edilmiştir. Tarihte ilk yazılı kaynak ise 2.yy da Pers kayıtlarında mevcuttur. Bu kayıtlarda M.Ö 5 yy da Pers Krallığı altında yaşayan çeşitli milletlerin Pers Kralına hediyeler sunduğu söylenmektedir.
Nevruz Bayramı Neden Kutlanır?
Nevruz, 21 Mart tarihinde Orta Asya’dan Balkanlara kadar birçok halk tarafından baharın gelişi olarak bayram şeklinde kutlamaların yapıldığı gündür. Bu tarihe kadar daha çok güney yarımkürede etkisini hissettiren güneş, 21 Mart’tan itibaren kuzey yarımkürede sıcaklığını hissettirmeye başlar. Güneşin etkisiyle doğanın uyanıp canlandığı ve yeniden doğduğu kabul edilen bu gün de kuzey yarımkürede yaşayan birçok halk coşkulu eğlenceler yapar.
Nevruz Türk ve İran takvimlerine göre yılın ilk günü olarak kabul edilir. İran mitolojisine göre Nevruz günü Tanrı tarafından dünya yaratılmış olarak kabul edilir. Türk kültüründe Ergenekon’dan çıkılan gün olarak kabul edilen Nevruz, doğuşu ifade etmektedir.
Nevruz günü ile beraber, artık gündüzler gecelere göre daha uzundur. Karlar erimeye, havalar ısınmaya, doğa canlanmaya başlar. Kışın ardından yeniden aydınlanan doğa insanlar tarafından mutlulukla karşılanır ve her toplum kendine özgü birtakım kutlamalarla bugünü geçirir.
Türkiye’de Nevruz Bayramı
Türk kavimlerinde gece ve gündüzün eşit olduğu bu gün Yılgayak olarak adlandırılır ve yılbaşı olarak kabuk edilirdi. Göktürklerin Ergenekon’dan çıkışını, baharın gelmesini ve doğanın canlanmasını ifade eder. M.Ö. 8. yy dan itibaren her yıl 21 Mart’ta kutlanmaktadır. Selçuklu ve Osmanlıda milli bayram statüsünde kutlanan Nevruz, Nevruziye adlı şiirlerle birlikte ziyafetlerin verildiği şenliklerdi. Bu gün özel olarak hazırlanan macun hala Manisa’da Mesir Macunu şenliklerinde yani 21 Mart’ta şenliklerle dağıtılmaktadır. Türk Topluluklarında resmi bayram olarak kutlanan Nevruz, ülkemizde 1995 yılından beri bayram olarak kutlanmaktadır.
Birleşmiş Milletlerin Kabul Etmesi
28 Eylül-2 Ekim 2009 tarihinde Abu Dhabi’de toplanan Birleşmiş Milletler Kültür Mirası Koruma Kurulu, kökü eskilere dayanan bu Pers kaynaklı şenliği, Dünya Manevi Kültür Mirası Listesi’ne almış ve 2010 yılından itibaren BM Genel Kurulu 21 Mart gününü “Dünya Nevruz Bayramı” olarak ilan etmiştir.
Kaynak: www.mebilgi.com– Yazıya aktif link verilmeden, kaynak alınamaz!