Haldun Taner (16 Mart 1915 – 7 Mayıs 1986)
Cumhuriyet dönemi Türk edebiyatının öncülerinden olan Haldun Taner, 16 Mart 1915 tarihinde İstanbul Çemberlitaş’ta dünyaya gelmiştir. Babası Prof. Dr. Ahmed Selahaddin, İstanbul Üniversitesinde ( Eski İstanbul Darülfünunu) Hukuk profesörü aynı zamanda Son Osmanlı Mebusan Meclisinde İstanbul milletvekili olarak bulunmuştur. 5 yaşında iken Prof. Ahmed Selehaddin’in ölümü nedeniyle annesi ile birlikte İstanbul Moda’da bulunan büyükbabasının konağında yetişmiştir.
Öğrenim Hayatı ve Hastalığı
Haldun Taner, Galatasaray Lisesi’ni bitirdikten sonra, burslu olarak devlet tarafından Almanya Heidelberg Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi’ne başlamıştır. Burada yakalandığı Tüberküloz hastalığının tedavisi sebebiyle okulu bırakmış ve 1938 yılında İstanbul’a geri dönmüştür. 1942 yılında Erenköy Sanatoryum Hastanesindeki tedavisi bittikten sonra girdiği İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesinin Alman Filolojisi Bölümünü 1950 yılında tamamlamıştır. 1954 yılına kadar aynı okulun Sanat Tarihi Bölümünde asistan olarak bulunmuş ve birçok öğrenci yetiştirmiştir. Aynı zamanda Gazetecilik Fakültesinde ve LCC Tiyatrosunda (Dil ve Kültür Merkezi) öğrencilere hizmet etmiştir.
Yazım Hayatına Başlaması ve Tiyatro Eğitimi
Haldun Taner’in, 1946 yılında Yedigün Gazetesinde “Haldun Yağcıoğlu” mahlası ile yazdığı ilk eseri “Töhmet” yayınlanmıştır. 1953 yılında “Şişhaneye Yağmur Yağıyordu” öyküsü ile New York Herald Tribune Gazetesinin İstanbul’da düzenlediği öykü yarışmasında birinci olmuştur. 1956 yılında da Varlık Dergisi tarafından yılın en beğenilen öykü yazarı olarak seçilmiştir. Asistanlığı dönemlerinde yazdığı “Günün Adamı” adlı oyunu İstanbul Şehir Tiyatrosunda yayınlanacağı sırada yasaklanmıştır. 1955 yılında asistanlık görevini bırakarak Viyana’da bulunan Max Reinhart Tiyatro Akademisinde tiyatro eğitimi almak için yurt dışına gitmiştir. 1957 yılında Türkiye’ye dönerek İstanbul Üniversitesi edebiyat ve sanat tarihi derslerini vermeye başlamıştır. Daha sonra Ankara Üniversitesi Dil Tarih Coğrafya Fakültesinde ve İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesinde tiyatro tarihi okutmuş aynı zamanda Tercüman gazetesinde köşe yazıları yazmaya sürdürmüştür.
Tiyatro Yılları, Ödülleri ve Ölümü
Haldun Taner, epik (destan şeklinde yazılan eserler) türünde yazdığı “Keşanlı Ali Destanı” eseri ile dünya çapında bir üne kavuşmuş, bu eseri usta yönetmen Atıf Yılmaz 1964 yılında beyaz perdeye aktarmıştır. 1967 yılında Türkiye’nin ilk kabare tiyatrosu olan “Devekuşu Kabare Tiyatrosu” nu Zeki Alasya, Metin Akpınar ve Ahmet Gülhan ile birlikte kurmuştur. 1969 yılında Münir Özkul ile “Bizim Tiyatro” yu kurmuştur.1978 yılında Ahmet Gülhan ile bu gruptan ayrılarak “Tef Kabare Tiyatrosu” nu kurmuşlardır. “Küçük Dergi” isimli dergiyi yayınlamıştır. 1973 yılından sonra Milliyet Gazetesinde fıkraları “Devekuşuna Mektuplar” köşesinde yayınlanmaya başlamıştır. Yazdığı fıkra, öykü, skeç ve yazılar Küçük Dergi, Varlık, Yedigün, Ülkü, Yücel ve Yeni İnsan dergilerinde yayınlanmıştır. 1955 yılında “Kaçak” senaryosu Türk Film Dostları Derneğinin senaryo ödülünü, 1957 yılında ise Lütfi Akad ve Orhan Kemal’le birlikte yazdığı “Dağlar Delisi Ferhat” senaryosu Basın Yayın Senaryo Armağanını kazanmıştır. 1969 yılında “Sancho’nun Sabah Yürüyüşü” öyküsü ile Bordighera Uluslararası Mizah Festivali Öykü ödülünü, 1972 yılında ise 1971 yılında yazdığı “Sersem Kocanın Kurnaz Karısı” oyunu Türk Dil Kurumu ödülünü almıştır. 1983 yılında Sedat Simavi Vakfı ödülünü Pertev Naili Boratav ile paylaşmıştır. 7 Mayıs 1986 tarihinde Milliyet gazetesinde yazmaya devam ederken İstanbul’da hayatını kaybetmiştir.
Haldun Taner’in adı İstanbul Şehir Tiyatrosu Kadıköy sahnesine verilmiştir. Milliyet gazetesi de 1987 yılından itibaren Haldun Taner Öykü Yarışması düzenlemektedir.
